Opvolging van het krachtens Beschikking 2008/64/EG opgezette monitoringnetwerk van landbouwbedrijven ter evaluatie van de waterkwaliteit tengevolge van derogatie
Looptijd: oktober 2011 – december 2014
Opdrachthouder: Bodemkundige Dienst van België (coördinator) & KU Leuven
Financiering: VLM
Kader en doelstelling
De derogatieregeling laat toe om in bepaalde gevallen af te wijken van de bemestingsnorm van 170 kg N ha-1 jaar-1 uit dierlijke mest mits monitoring van de waterkwaliteit. Het onderzoek test de hypothese: “Er is geen verschil in impact op de waterkwaliteit in situaties met en zonder derogatie”. In geval de hypothese moet verworpen worden, is het belangrijk de oorzaken te kunnen bepalen en de precieze impact(factoren) op de waterkwaliteit vast te leggen.
Aanpak
Er werd in 2011-2014 een meetnet van 216 percelen opgevolgd met het oog op de beoordeling van de impact op stikstof- en fosforverliezen uit de bodem op de waterkwaliteit. Het meetnet is representatief voor de verschillende bodemtexturen, gewassen en bemestingspraktijken in Vlaanderen.
Resultaten
De globale resultaten van deze studie geven aan dat de variatie in het bodemprofiel (0-90 cm en 90-120 cm) binnen de monitoringsgegevens groot is maar dat de verschillen niet toe te schrijven aan het al dan niet toepassen van derogatie. Dit geldt zowel voor voorjaars- als najaarsmetingen.
Wat betreft grachten en dijken, zijn er een aantal verschillen in waterkwaliteit, maar het verschil is niet eenduidig: soms is met derogatie beter als zonder, soms is het omgekeerd. Meestal kunnen de verschillen echter niet statistisch aangetoond worden. Indien ze wel aangetoond worden is daar een externe verklaring voor (bv. de boer heeft pas bemest voor de meting zodat het nitraatstikstofgehalte in de bodem en de uitspoeling hoger is).
Er gebeurde ook een evaluatie van de impact van derogatie op de waterkwaliteit voor eerdere meetjaren: om een link te maken met waterkwaliteit moet er immers worden rekening gehouden met een (variabele) time-lag voor de stikstofmigratie vanuit het bodemprofiel naar het grondwater.